مقاله رضایت شغلی word دارای 59 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله رضایت شغلی word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله رضایت شغلی word

مقدمه  
تعاریف رضایت شغلی  
ابعاد رضایت شغلی  
نظریه‌های رضایت شغلی  
نظریه بروفی  
نظریه کورمن  
نظریه پارسون  
نظریه انگیزشی- بهداشتی هرزبرگ  
نظریه پورتر و لاولر  
عوامل مؤثر بر رضایت شغلی  
یادگیری یا تشویق به افزایش توانایی‌های خود:  
انگیزش شغلی و نظرایات مربوط به آن  
سازش شغلی  
نظریه‌های سازش شغلی:  
موفقیت شغلی  
نظریه دیویس و نیواستروم  
آثار و نتایج رضایت شغلی  
بیگانگی شغلی  
سنجش رضایت شغلی  
مسائل حل نشده در رضایت شغلی  
تاریخچه مطالعات در مورد رضایت شغلی  
پژوهشهای انجام شده در زمینه رضایت شغلی  
تجربه  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله رضایت شغلی word

1- ایران نژاد پاریزی مهدی: «رمز بقای سازمان»، دانش مدیریت، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران شماره 18، 1371

2- بدری، صاحب، «شیوه مدیریت آموزشی و رضایت شغلی دبیران»، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت دولتی، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی، 1371

3- برمند، زهرا، «از خود بیگانگی در سازمان» ، مدیریت دولتی، شماره 24، بهار 1373

4- پرهیزگاری، کمال، «روابط انسانی در مدیریت تهران» ، انتشارات اشراقی چاپ اول، 1368

5- دسلر، گری، «مبانی مدیریت» ، ترجمه داو مدنی، تهران آرین چاپ اول، 1368

6- رابینز، استیفن، مبانی رفتار سازمانی، ترجمه کبیری، قاسم ، دانشگاه آزاد اسلامی، 1373

7- رسالت پور، مریم، «رابطه سبک مدیریت مدیران با رضایت شغلی معلمان در مدارس متوسطه شهرستان کرج»، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، 1373

8- ستیرز، ریچارد، «انگیزش و رفتار در کار» ، ترجمه علوی، امین اله، مرکز آموزش مدیریت دولتی 1371

9- شفیع آبادی، عبدالله، «راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه ای و نظریه های انتخاب شغل» رشد، تهران، 1369

10- علوی، سیدامین اله ، «روانشناسی مدیریت و سازمان (رفتار سازمانی)»، مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران 1368

11- فیدلر، رد. و رتین، ام.، «افزایش کارایی مدیریت» ، ترجمه چمنزار، مهدی و طلوع، محمود، 1372

12- کریمی یوسف: «روانشناسی اجتماعی»، دانشگاه پیام نور، تهران 1370

13- کورمن، آبراهام، «روانشناسی صنعتی و سازمانی» ، ترجمه شکرکن، حسین، رشد، تهران 1370

14- گریفیث، دانیل، «روابط انسانی در مدیریت آموزشی»، ترجمه خداداد بخشی، مهیا، تهران 1373

15- میچل، ترنس آر، «مردم در سازمانها»، ترجمه شکرکن، حسین ، رشد، تهران، تابستان 1373

16- میرکمالی، سیدمحمد، «رهبری و مدیریت آموزشی»، تهران، نشر رامین چاپ اول 1373

17- میرکمالی، سیدمحمد، «رهبری و مدیریت آموزشی»، تهران، نشر رامین چاپ اول 1373

18- هوی، وین ک.، میکسل، سیسیل ج.، «تئوری و تحقیق و عمل در مدیریت آموزشی»، ترجمه عباس زاده، میرمحمد، دانشگاه ارومیه، 1371

19- هرسی، پال و بلانچارد، «کنت، مدیریت رفتار سازمانی»، ترجمه علاقه بند، علی، امیرکبیر، تهران 1370

مقدمه

در جوامع امروزی که افراد بخش قابل توجهی از فعالیت‌های روزانه‌شان را صرف کسب درآمد می‌کنند و یا از طریق آموزش‌های مختلف خود را برای فعالیت‌های شغلی آماده می‌سازند، به همین دلیل بحث از اشتغال و بررسی همه جانبه در خصوص ماهیت آن اهمیت زیادی پیدا نموده است. زیرا ممکن است این افراد فاقد مهارت‌های لازم باشند، علاقمند نبوده و یا از شغل خود ناراضی باشند. اما قسمتی از انگیزه‌ها و بهره‌وری در شغل به هماهنگی بین خصوصیات شغلی با توانایی‌ها ، نیازها ، علایق و ارزش‌های افراد بستگی دارد. این هماهنگی سبب رضایت شغلی فرد می‌گردد و فقدان آن سبب نارضایتی، رضایت و عدم رضایت از شغل باکل زندگی فرد در ارتباط است و می‌تواند سبب شود که فرد در زندگی بهتر و راحت‌تر باشد یا نباشد. به همین جهت است که به شغل و عوامل مرتبط با آن نظیر رضایت شغلی توجه بیشتری می‌شود و این در حالی است که فردی سعی دارد شغلی را انتخاب کند که علاوه بر تأمین نیازهای مادی از نظر روانی نیز او را ارضاء کند

رضایت شغلی یکی از عوامل مهم در رضایت از زندگی است و تمام رفتارها و روابط انسان بطور مستقیم و یا غیر مستقیم از چگونگی اشتغال او متأثر است. بنابراین بهتر است به فرد کمک شود تا بتواند شغل مناسبی را انتخاب کند. برای ایفای نقش آماده شود، و به طور رضایت‌بخشی به شغل خود ادامه دهد

بعد از جنگ جهانی دوم شناخت عواملی که می‌تواند موجب رضایت شغلی و تشویق افراد بکار شود ایجاد شرایط و ترتیب روشهای کار به نحوی که کارکنان به بهترین وجه بتوانند در ضمن مساعی‌شان بسوی هدف‌های سازمانی و هدف‌های خود نیز پیش بروند، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت

کارکنان سازمانها از لحاظ استعداد، خصوصیات خلقی، خواستها، تمایلات و احتیاجات با یکدیگر متفاوتند و در اغلب آنان یکنوع انحراف و خودسردی وجود دارد که مانعب اجرای وظایف شغلی و پیروی از نطق مدیر و مدیریت می‌گردد. بدین لحاظ عنایت به خواسته‌ها و نیازهای کارکنان یکی از ضرورتها و الزامات اداری امور سازمانها است، چه تمایلات و سایر خصوصیات خلقی افراد بنحوی بارز در چگونگی رفتار آنان و نیل به هدف مطلوب و همچنین در کارآیی سازمان اثر می‌گذارد. بعبارت دیگر انسان را باید در جهت برآورد تمایلات خویش تحریک کرد تا فعالانه تن به خدمت دهد

موضوعهای روان‌شناسی کارکنان به ویژه رفتار سازمانی و اثر آن از سالهای اخیر بیش از پیش مورد توجه دانشمدنان قرار گرفته است. شاید یکی از دلایل آن میزان دشواریهایی است که مدیران سازمانها در دوره‌های مختلف کاری خود با آن مواجه هستند. برای پی‌بردن به اهمیت این موضوع می‌توان دلایل چندی را عنوان کرد. نخست آنکه هر سازمان علاوه بر لزوم در دست داشتن منابع مادی و مالی نیاز به نیروی انسانی دارد. بنظر دانشمندان علم مدیریت مانند کنیز و کان مدیران نباید فقط در پی جذب انسانی برای سازمانها باشند، بلکه باید در نگاهداری این منابع نیز کوشش فراوان بکار برن. دیگر آنکه باید سیاست گذاریها را طوری سازمان داد تا کارمندان در حالیکه کار و وظیفه خود را انجام می‌دهند، نوعی وابستگی و دلبستگی نیز به کار و سازمان پیدا کنند و بعبارت دیگر سازمان را هم‌چون خانه خود دوست بدارند. به بیان دیگر برای آ‹که سازمانی اثر بخش باشد، باید جنبه‌های انگیزش کار، مشارکت در کار و استفاده از عوامل رواین و رفتاری را در مناسبترین بخش‌های برنامه‌کاری خود جا دهند

اهمیت توجه به خشنودی یا رضایتمندی شغلی در این است که می‌تواند کارمندان را غالباً نگران کند و آنها را از محیط کار ناراضی کند نشان دهد. اصلی که حاکم بر همه نظریه‌های رضایت شغلی است درک نیازهای بیشمار انسان می‌باشد که منجر به فعالیت فرد می‌شود

تعاریف رضایت شغلی

رضایت شغلی یکی از عوامل بسیار مهم در افزایش کارآئی و ایجاد نگرش مثبت در فرد نسبت به کارش می‌باشد. صاحبنظران، رضایت شغلی را از دیدگاههای گوناگون تعریف نموده‌اند که به چند مورد از این تعاریف اشاره می‌شود

مطالعه رسمی رضایت شغلی با مطالعات هانورن در اوایل دهه 1930 شروع شد و از دهه 1930 رضایت شغلی گسترده مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. در اصل رضایت شغلی به این دلیل اهمیت پیدا کرد که طرفداران اولیه رویکرد روابط انسانی، صاحبنظران و مدیران را قانع کردن که کارگر خوشحال، کارگری سودآور است

تلاش کلاسیک برای تعریف رضایت شغلی در سال 1935 توسط رابرت هاپاک انجام شد. وی می‌گوید رضایت شغلی مفهومی پیچیده و چند بعدی است که با عوامل روانی، اجتماعی و جسمانی ارتباط دارد. تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی‌شود و ترکیب معینی از مجموعه  عوامل گوناگون سبب می‌گردد که فرد شاغل در لحظه معینی از زمان از شغل خود احساس رضایت نماید و به خود بگوید که از شغل خود راضی است و از آن لذت می‌برد. فرد با تاکیدی که بر عوامل مختلف از قبیل میزان درآمد، ارزش اجتماعی شغل، شرایط محیط کار و اشتغال در زمانهای متفاوت دارد به طرق گوناگون از شغلش احساس رضایت می‌کند. (هوی و میسکل، 1371، ص 276)

شرتزر معتقد است رضایت شغلی به معنای دوست داشتن وظایف مورد لزوم یک شغل،  شرایطی که در آن کار انجام می‌گیرد و پاداشی که برای انجام آن دریافت می‌شود و اینکه فعالیتها، امور و شرایطی که کار یک فرد را تشکیل می‌دهند تا چه حدودی و با چه نحوی نیازهایش را برآورده می‌سازد، بستگی به قضاوت وی دارد. شخص باید موارد مثبت و منفی شغل خود را موازنه کند، چنانچه موارد ثبت بر منفی غلبه کند احتمال دارد که از کارش راضی باشد. افراد از نظر میزان رضایتی که شغلشان برای آنها فراهم می‌سازد بسیار متفاوتند

هرسی و بلانچارد معتقدند رضایت شغلی تابعی است از سازگاری انتظارات سازمانی با نیازهای سرشت کلی فرد. در حالتی که این دو توافق و تعادل داشته باشند. رفتار بطور همزمان برآورنده انتظارات سازمان و نیازهای فرد است یعنی اثربخشی و رضایت تواماً حاصل می‌گردند

ویکتور وروم در مورد رضایت شغلی می‌گوید:  یک نوع برداشت ذهنی که فرد نسبت به شغل خود دارد و انجام یک نوع رفتار سازمانی است. بنابراین رضایت و انجام کار در اثر عوامل کاملاً متفاوت بوجود می‌آیند

هایلین (1966) می‌گوید که رضامندی شغلی یک پدیده احساسی است که یک کارمند درباره شغل خود می‌تواند بدست آورد. بنابراین رضایت شغلی زمانی حاصل می‌شود که کارکنان از طبیعت کار خود رضایت داشته باشند، فرصتهای مناسبی برای ارتقاء ترفیع  داشته باشند و از همکاران و سرپرستان خود نیز راضی باشند. لذا رضایت شغلی یک پدیده فردی می‌باشد

فرد لوتانز رضایت شغلی را یک حالت عاطفی مثبت یا خوشایندی می‌داند که حاصل ارزیابی فرد از شغل یا تجارت شغلی‌اش می‌باشد. وی اضافه می‌نماید رضایت شغلی نتیجه ادراک کارکنان از آنچه بنظرشان مهم است و شغلشان آنرا بخوبی فراهم کرده می‌باشد

فیشر و هانا (1939) ، رضایت شغلی را عاملی روانی قلمداد می‌نمایند و آن را نوعی سازگاری عاطفی با شغل وشرایط اشتغال می‌نگارند، یعنی اگر شغل مورد نظر لذت مطلوب را برای فرد تأمین نماید در این حالت فرد از شغلش راضی است. در مقابل چنانچه شغل مورد نظر رضایت و لذت مطلوب را به فرد ندهد، در این حالت فرد شروع به مذمت شغل می‌نماید و در صدد تغییر آن برمی‌آید

کیت دیویس و نیواستورم رضایت شغلی را مجموعه‌ای از احساسهای سازگار یا ناسازگار یا به عبارتی خوشایند و ناخوشایند می‌دانند که کارکنان با آن احساسات، به کار خود می‌نگرند. وقتی کارکنان به سازمانی می‌پیوندند مجموعه‌ای از خواستها، نیازها ، آرزوها و تجربه‌های گذشته را با خود به همراه می‌آورند و رضایت شغلی نشانی از همسویی توقعات انسان با پاداش‌هایی است که کار برای او فراهم می‌کند

فلامن و آرنولد رضایت شغلی را مجموعه گرایش‌های مثبت افراد نسبت به شغل دانسته و معتقدند وقتی گفته می‌شود یک فرد از شغل خود رضایت بالایی دارد، در حقیقت منظور این است که وی بطور کلی به میزان زیاد شغل خود را دوست دارد و توانسته است از طریق شغلش نیازهای خویش را تأمین نماید و در نتیجه احساسات مثبتی نسبت به آن دارد

چستر بارنارد معتقد است که رضایت شغلی باعث تداوم همکاری فرد و سازمان می‌گردد. خشنودیهای ویژه‌ایی که انسان را بر می‌انگیزد تا تلاش‌های خود را برای کمک به یک سازمان بکار برد از مزایایی است که سازمان بر عهده افراد می‌گذارد زیاد باشد، مزایای سازمان باید فراوان و براگیزنده باشد

گوردن عقیده دارد که رضایت شغلی یک واکنش عاطفی است که از ادارک فرد نسبت به اینکه شغل او، ارزش‌های شغلی‌اش را تأمین می‌نماید و یا به او اجازه تأمین و ارضای آنها را می‌دهد، ناشی می‌گردد. علاوه بر این رضایت شغلی به توافق‌ این ارزش‌ها با نیازهای شخصی بستگی دارد

گینزبرگ و همکارانش که رضایت شغلی را از دیدگاه‌های گوناگون مورد توجه قرار داده‌اند بدو نوع رضایت شغلی اشاره می‌کنند

رضایت درونی که از دو منبع حاصل می‌گردد، اولی احساس لذتی که انسان صرفاً از اشتغال به کار و فعالیت عایدش می‌شود. دوم لذتی که بر اثر مشاهده پیشرفت و یا انجام برخی مسئولیتهای اجتماعی و به ظهور رساندن توانائی‌ها و رغبت‌های فردی به انسان دست می‌دهد

رضایت بیرونی که با شرایط اشتغال و محیط کا رارتباط دارد و هرآن در حال تغییر و تحول است

عوامل درونی که خصوصیات و حالات فردی را شامل می‌گردند و در مقایشه با عوامل بیرونی که شرایط کار و اشتغال را در برمی‌گیرد از ثبات بیشتری برخوردارند. لذا رضایت درونی پایدارتر از رضایت بیرونی است. رضایت کلی نتیجه تعامل بین رضایت درونی و بیرونی است

بطور کلی رضایت شغلی را بصورت زیر می‌توان نیز تعریف کرد

رضایت شغلی که نوعی احساس مثبت فلد نسبت به شغلش می‌باشد زائیده عواملی نظیر شرایط محیط کار، نظام سازمانی شغل، روابط حاکم بر محیط کرا و تأثیر عوامل فرهنگی است. لذا می‌توان نتیجه گرفت رضایت شغلی، احساس روانی است که از عوامل اجتماعی نیز متأثر می‌باشد

ابعاد رضایت شغلی

بطور کلی سه بعد مهم در رضایت شغلی تشخیص داده شده است که عبارتند از

1-   رضایت شغلی یک پاسخ عاطفی نسبت به شرایط یا وضعیت شغل است

2-   رضایت شغلی اغلب در رابطه با برآورده شدن نیازها و انتظارات تعیین می‌شود

3-   رضایت شغلی منبعث از چند نگرش بهم وابسته می‌باشند

اسمیت ،کندال و هایلین پنج بعد شغلی پیشنهاد کرده‌اند که عبارتند از: ماهیت شغل، دستمزد ، فرصتهای ارتقاء سرپرست یا مدیر و همکاران، این ابعاد از مهمترین ویژگیهای شغل هستند که افراد پاس مؤثر نسبت به آنها نشان می‌دهند

بطور کلی از آنچه که گفته شد می‌توان چنین نتیجه گرفت که رضایت و عدم رضایت دو انتهای یک پیوستار نیستند و نیز آنچنانکه بسیاری تصور می‌کنند عدم رضایت و یا رضایت بطور یک جانبه نتیجه حقوق و دستمزد کم و یا زیاد نمی‌باشند گرچه متاثر از آن نیز هستند بلکه رضایت شغلی ماحصل تاثیر و تأثر عوامل زیادی نظیر نیازها، علایق انگیزه‌ها، نگرش و شخصیت افراد از یک طرف و مختصات شغلی نظیر محیط کار، جو سازمانی، فرهنگ سازمانی و نیز مدیریت از طرف دیگر می‌باشد. چنانچه این عوامل مؤید یکدیگر باشند موجب حالتی می‌شوند که فرد در خود احساس رضایت می‌کند

نظریه‌های رضایت شغلی

  پروژه طراحی سیستم جمع‌آوری شیرابه در مدفن پیمانه word دارای 130 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد پروژه طراحی سیستم جمع‌آوری شیرابه در مدفن پیمانه word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه پروژه طراحی سیستم جمع‌آوری شیرابه در مدفن پیمانه word

فصل اول کلیات

-1-1-اطلاعاتی راجع به شیرابه در مدفن پسماند

-2-1-شکل گیری شیرابه در مدفن پسماند

1-2-1- آماده سازی تعادل آبی مدفن پسماند

2-2-1- گنجایش زمینهپسماندهای جامد

3-1 عوامل مؤثر بر کیفیت شیرابه.

1-3-1 ترکیب پسماند

2-3-1- زمان سپری شده

3-3-1- دمای محیط

4-3-1-رطوبت موجود

5-3-1-اکسیژن موجود

4-1-ارزیابی کیفیت شیرابه

1-4-1 تست های آزمایشگاهی

1-1-4-1- تست نفوذ آب(ASTM)

2-1-4-1- تست استاندارد نفوذ یا تراوش

3-1-4-1-تست TCLP

4-1-4-1-روش بارندگی مصنوعی شیرابه

5-1-4-1-روش استخراج چند گانه(MEP)

2-4-1- مطالعه و بررسی شیرابه با استفاده از Lysimeter

3-4-1- طراحی پیشگویانه

5-1- عوامل مؤثر بر کمیت شیرابه

1-5-1- مقدار بارندگی

2-5-1- نفوذ آبهای زیرزمینی

3-5-1- میزان رطوبت پماند

4-5-1- طراحی پوشش نهایی

-6-1-ارزیابی کمیت شیرابه:

1-6-1-میزان تولید قبل از بسته شدن مدفن پسماند

1-1-6-1-حجم شیرابه بدلیل تراکم فشار

2-1-6-1-افت شیرابه بدلیل تبخیر

3-1-6-1- افت شیرابه بدلیل جذب در پسماند

4-1-6-1- مدل کامپیوتری

2-6-1- میزان تولید پس از بسته شدن مدفن پسماند

1-2-6-1- روش متعادل نگه داشتن آب

2-2-6-1-مدل های کامپیوتری در تلفیق و پیوند روش تعادل آب(در ارتباط با روش متعادل نگه داشتن آب.)

3-2-6-1- معادله تجربی

4-2-6-1- مدل ریاضی

5-2-6-1-سنجش مستقیم نفوذ

6-2-6-1-خلاصه اظهارنظرهاروی تولید دراز مدت شیرابه

-7-1- ترکیب شیرابه

1-7-1- تغییرات و دگرگونیها در ترکیب شیرابه

2-7-1- پیدا کردن منشأ ترکیبات(ردیابی ترکیبات)

-8-1-مدل های توزیع شیرابه

فصل دوم طراحی سیستم جمع آوری شیرابه مدفن پسماند

-1-2-سیستم جمع آوری شیرابه

1-1-2- پوشش مدفن پسماند

2-1-2-کنترل شیرابه در مدفن پسماند

1-2-1-2-سیستم لایه پوششی تحتانی (لاینز)برای MSW

2-2-1-2- سیستم لایه پوششی تحتانی(لاینز)برای Monofill ها

3-2-1-2-ساختار لایه پوششی خاک رس

4-2-1-2-ساختار لایه پوششی ژئوممبرن

3-1-2- لایه زهکشی

4-1-2-طرح گودال(چاله)و لوله جمع آوری شیرابه

1-4-1-2-گودال (چاله)شیرابه

2-4-1-2- لوله جمع آوری شیرابه

5-1-2-تسهیلات جمع آوری شیرابه

6-1-2-احداث گودال جمع آوری شیرابه

7-1-2-تسهیلات نگهداری و نقل مکان شیرابه

8-1-2-دریچه پاکسازی خط شیرابه

9-1-2- ایستگاه بالابری و پمپ جمع آوری شیرابه

10-1-2-مخزن نگهداری شیرابه

11-1-2-سیستم های زدایش شیرابه

1-11-1-2- جریان گرانشی

2-11-1-2-رایزر شیب جانبی

-2-2-حرکت شیرابه در مدفن های فاقد زهکشی

-3-2-نقص سیستم های جمع آوری شیرابه

1-3-2-گرفتگی لوله

2-3-2-خردشدگی لوله

3-3-2- طراحی غلط

-4-2-حفظ و نگهداری سیستم جمع آوری شیرابه

فصل سوم -طراحی دیگر اجزای مدفن پسماند

-1-3- انتقال آب بارندگی

1-1-3- طراحی کانال آب بارندگی

2-1-3- طراحی آبگذر

3-1-3- طراحی حوضچه های آب بارندگی

-2-3-غشای ژئوسنتری

1-2-3-طراحی کانال مهار و برون ریز

2-2-3-وزن مجاز وسیله نقلیه

3-2-3-بررسی لغزش خاک پوشش

4-2-3-بررسی از نظر نشت غیر یکنواخت

-3-3-طرح هرّه خاکریز

-4-3-ثبات مدفن

-5-3-مطالبی در مورد طراحی لرزه ای مدفن ها

-6-3-طراحی جاده دسترسی

فصل چهارم – تولید شیرابه و مدیریت آن

-1-4-مدیریت شیرابه

1-1-4-بازیافت شیرابه

2-1-4-تبخیر شیرابه

3-1-4- تصفیه شیرابه

4-1-4- تصفیه مرداب(زمینهای خیس)

منابع و مآخذ

1-1-اطلاعاتی در مورد شیرابه در مدفن پسماند

کیفیت و کمیت تولید شیرابه طی دوره فعال زندگی و پس از دفن پسمانددر کنترل دفن پسمانداهمیت دارد.بعلاوه کیفیت شیرابه تصفیه آن بسیار مهم است شیرابه بدلیل تراوش یا نفوذ آب و دیگر مواد پسماند و فشرده شدن این پسماندها در اثر وزن خودشان بوجود می آید.بنابراین شیرابه را میتوان بعنوان مایعی تعریف کرد که وقتی آب یا دیگر مایعات با مواد زائد تماس پیدا می کنند،بوجود می آید.شیرابه یک مایع آلوده است که حاوی مواد معلق و محلول است.بخشی از نزولات آسمانی(برف و باران) که بر روی پسماندها می ریزند از نظر شیمیایی و فیزیکی با این پسماندها واکنش می دهند و به پایین نفوذ می کنند.در زمان نفوذ،این آب بعضی مواد شیمیایی در پسماندرااز طریق واکنش شیمیایی حل می کند.آب نفوذ کرده ممکن است همچنین آبی را که از فشرده شدن پسماندبدلیل وزنشان ایجاد شده را هم حل کند.مطالعات و بررسیهای زیادی انجام شد تا نقش فعالیتهای میکروبی در تجزیه پسماندهای شهری و ایجاد شیرابه مشخص شود

(Rovers and Farquhar,1973;caffrey and Ham,1974;CWPCB,1961)

درپسماندهای شهری متان،دی اکسید کربن،آمونیاک،سولفید هیدروژن به دلیل تجزیه بی هوازی این پسماندها تشکیل می شود.این گازها ممکن است در آب حل شوند و با پسماندها یا اجزاء تشکیل دهنده محلول در آب نفوذ کرده،واکنش دهند.بعنوان مثال،دی اکسید کربن با آب ترکیب می شود تا اسید کربنیک ایجاد شود و سپس مواد معدنی پسماندها را حل کند

[American public works Associotion (APWA).1966]

چندین واکنش شیمیایی دیگر بیشتر انجام می شود که بسته به نوع پسماند رنج وسیعی از مواد شیمیایی را پخش می کند.این آب نفوذی نقش مهمی در ایجاد شیرابه دارد باید توجه داشت که حتی وقتی هیچ آبی نتواند به پسماند رسوخ کند پیش بینی می شود مقدار کمی از مواد مایع آلوده کننده بدلیل واکنش های شیمیایی و بیولوژیکی تشکیل شود

به نظر می رسد ترکیبات شیمیایی در چنین مایعی بسیار بالا باشد.نفوذ و نشست آب پسماندها،مواد آلوده کننده را رقیق می کند و به تشکیل آنها نیز کمک می کند.مقدار شیرابه بدلیل نفوذ آب افزایش می یابد،ولی در همان زمان آب رسوخ کرده غلظت مواد آلوده کننده را کمتر و آنها را رقیق تر می کند.کمیت و کیفیت شیرابه موضوع مهم در برنامه دفن پسمانداست.بطور کلی برای کاهش تشکیل شیرابه و به منظور جلوگیری از نفوذ آب به داخل مدفن پسماندباید یک پوشش نهایی بر روی مدفن ایجاد کرد ولی پیشنهاد شده که ساخت پوشش آخری به تعویق افتد.مزیت ساخت فوری پوشش نهایی کاهش چشمگیر میزان شیرابه در کوتاه مدت است.ضرر و زیان ساخت فوری پوشش آخری این است که شیرابه چند سال پس از بستن،تولید می شود.گرچه تصورات کنونی بر این است که شیرابه 40 سال پس از بستن مدفن پسماندتشکیل نخواهد شد ولی هیچ داده مشخصی برای تأیید این موضوع وجود ندارد.در مطالعه اخیر در مورد مدفن پسماندمیزان کافی از مواد زیستی تجزیه پذیر،حدود40 سال پس از انهدام شناخته شده است.        (suflita et al.,1992) .این عدم قطعیت بدلیل طول زمان است زیرا ایجاد شیرابه عواقب و پیامدهای اقتصادی  و قانونی دارد.مزیت عدم ساخت فوری پوشش نهایی پس از رسیدن به سطح نهایی یا آخری این است که به نظر می رسد که مواد آلوده کننده پسماندها خیلی زود با جریان آب شسته شوند.گرچه داده هایی در مورد مدفن پسمانددر دست نیست،ولی نتایج سه تست سلولی بزرگ که توسط Lechner و همکارانش گزارش شده است نشان می دهد مواد زیستی تجزیه پذیر بطور چشمگیری طی 21 ماه پس از انهدام پسماندکاهش می یابند.زیان عدم ساخت فوری پوشش نهایی این است که گاز تولید شده از مدفن پسماندرا نمی توان بطور مناسب جمع آوری کرد،همچنین پیش بینی می شود بوی این مدفن های پسماند،باز مشکلاتی ایجاد کند.در بسیاری از کشورهای اروپایی فقط پسماندهای تصفیه شده اجازه دفن در زمین را دارند

شکل 1-1 چگونگی تولید شیرابه

2-1- شکل گیری شیرابه در مدفن های پسماند:آماده سازی یک تعادل آب در مدفن های پسماندمی تواند پتانسیل شکل گیری شیرابه را ارزیابی کند(Fenn et al.1975) تعادل آب مستلزم جمع شدن مقادیر آبی است که وارد مدفن پسماندمی شود و مقدار آب مصرف شده در واکنش شیمیایی را کاهش و کمیتی را که بعنوان بخار آب باقی مانده است تقلیل می دهد

1-2-1-آماده سازی تعادل آبی مدفن پسماند: اجزاء و ترکیباتی که تعادل آب را برای یک سلول مدفن پسماند جبران می کنددر شکل 3-1 تشریح می شود.همانطور که در تصویر نشان داده می شود،اجزاء اصولی محتوی در تعادل آب،(1)ورود آب در سلول دفن پسمانداز بالاست.رطوبت در پسماند جامد،رطوبت در مواد پوششی،رطوبت در لجن،اگر بکارگیری از لجن مجاز باشد،(2) آبی که در محل مدفن پسماندبعنوان قسمتی از گاز مدفن باقی می ماند.بخار آب در گاز مدفن پسماند،اشباع شده و بعنوان شیرابه بجا   می ماند

شکل 2-1 نمودارهای جریان قیاسی برای بازیافت انرژی از سوخت های گازی

(a) با استفاده از موتور سوخت داخلی ،(b) با استفاده از توربین گاز

شکل 3-1 نمودار جریان شماتیک برای بازیافت انرژی از سوختهای گازی

(a با استفاده از موتور احتراق داخلی (b با استفاده از توربین گازی

طرح نموداری تعریفی برای تعادل آب به کار برده شده برای ارزیابی تشکیل شیرابه در زمینهای شیب‌دار

شرایطی که شامل تعادل آبی می شود می تواند در _معادله (1-1)شکل گیرد

       معادله1-1:                        DS_sw=W_sw+W_Ts+W_cm+W_A(R)-W_LG-W_Wv-W_E+W_B(L)

که  = DS_swتغییر در مقدار ذخیره شده در پسماند جامد مدفن پسمانداست.lb/yd³

= W_sw آب (رطوبت)در پسماند جامد در حال ورود lb/yd³

W_Ts = آب (رطوبت)در لجن در حال ورود کارخانجات lb/yd³

W_cm = آب (رطوبت)در مواد پوششی.       W_{A( R)} = آب از بالا( برای لایه بالایی مدفن پسماندمثل بارش باران یا برف). W_LG= آبی که از شکل گیری گاز محل دفن پسمانداز بین رفته است.W_Wv  = آبی که بعنوان بخار آب اشباع شده با گاز دفن پسمانداز بین رفته است. W_E = آبی که بخاطر تبخیر سطحی از بین رفته است. =W_{B( L)} آبی که ته عناصر به جا میماند(برای سلولی که مستقیماًبالای یک سیستم جمع آوری شیرابه قرار می گیرد ،آبی از ته و عمق آن بر طبق شیرابه )

آب در پسماند جامد: آبی که با پسماند وارد مدفن پسماندمی شود،رطوبتی است که در پسماند وجود داشته است و رطوبتی که از جو و از بارش  باران بدلیل درست بسته نشدن مکانیزهای ذخیره ساز،جذب شده است در آب و هوای خشک،برخی از رطوبت های موجود در پسماند می توانند از بین روند،که بستگی به شرایط ذخیره سازی دارد.محتوای رطوبت از MSW تجاری و مسکونی از حدود 15 تا 35 درصد،بسته به فصل فرق دارد

آب در مواد پوششی: مقدار آبی که با مواد پوششی وارد می شود،بستگی به نوع و منبع مواد پوششی و فصل سال دارد.حداکثر مقدار رطوبتی که می تواند در مواد پوششی شامل شود،با ظرفیت و گنجایش زمینه ای (FC) مواد تعریف می شود.ظرفیت زمینه ای به عنوان  مایعی تعریف می شود که در فضای سوراخدار باقی میماند تا کشش جاذبه را تحت کنترل در آورد.ارزشهای واقعی برای محدوده خاک،از 6 تا 12 درصد،برای شن و 23 تا 31 درصد برای خاک های رسی و سفالی است

آبهایی که از بالا می آیند: برای لایه بالایی مدفن پسماندآبی که از بالا می آید آبی است که از طریق مواد پوششی نفوذ کرده است.برای لایه های زیر لایه بالایی،آبی که از بالا می آید،آبی است که از طریق و از میان پسماند جامد بالای  لایه نفوذ می کند.در محل دفن پسماندبا گردش مجدد شیرابه،آبی که از بالا می آید،نیز شیرابه گردشی است.یکی از مهم ترین و بحرانی ترین جنبه ها در آماده سازی تعادل آب برای یک مدفن پسماند  تعیین مقدار بارش باران است که در واقع از میان لایه پوششی مدفن پسماندرد می شود و نفوذ می کند،جائیکه غشای زمین بکار نمیرود، مقدار بارش باران که از میان پوشش مدفن پسماندرد می شود،می تواندبا استفاده از آخرین مدل ارزیابی هیدرولوژیک اجرای مدفن پسماند(Help) تعیین شود(Schroeder et al.,1984a.b) آبی که در شکل گیری گاز محل دفن پسمانداز بین می رود: آب در طول تجزیه نا هوازی سازنده های ارگانیک در MSW مصرف می شود.مقدار آب مصرفی هر متر مکعب گاز تولید شده در واقع در ترتیبی از 015/-012/ گاز است

آبی که بعنوان بخار آب از بین می رود: گاز مدفن پسماند،معمولاً در بخار آب اشباع می شود.کمیت بخار آب که از مدفن پسماندمی رود،با فرض اینکه گاز با بخار آب اشباع می شود،تعیین می شود.ارزش ارقامی مقدار بخار آب هر متر مکعب از گاز مدفن پسمانددر 90 درجه فارنهایت حدود0022/ گاز است

آبی که بخاطر تبخیر از بین می رود: مقداری آب و رطوبت که بعنوان پسماند تبخیر می شود،در زیر خاک دفن می شوند.مقادیر زیاد نیستند و اغلب چشم پوشی می شود.تصمیم به مشمول کردن این متغیرها در تحلیل تعادل آب به شرایط محلی بستگی خواهد داشت

آبی که از زیر بجا میماند: آبی که از ته اولین حفره دفن پسماندبه جا میماند شیرابه نامیده می شود.بطوریکه قبلاً ذکر شد،آبی که از ته دومین حفره و حفره های بعدی میماند،مطابق آبی  است که از بالا وارد حفره زیر آن می شود

1-2-1 گنجایش زمینه پسماند جامد: آبی که وارد مدفن پسماندمی شود،مصرف نمی شود و بعنوان بخار آبی که ممکن است در مدفن پسماندتشکیل می شود،وجود ندارد،یا ممکن است بعنوان شیرابه به نظر برسد.هم  پسماند و هم مواد پوششی قادر به نگهداری آب در مقابل کشش جاذبه هستند.کمیت آب که می تواند در مقابل کشش جاذبه تشکیل شود،به نام گنجایش زمینه(fc) نامیده می شود.کمیت بالقوه شیرابه ،مقدار رطوبتی است که در مدفن پسماندوجود دارد.گنجایش زمینه،که با سنگینی دفن زیاد فرق می کند،می تواند بااستفاده از معادله زیر برآورد شود(Huitric,1979,1980)

معادله 2-

که

=FC گنجایش زمینه (یعنی شکستگی آب در پسماند بر اساس میزان خشکی پسماند)می باشد

=W دفن اضافی انبوه توده ها،در ارتفاع میانی پسماند محاسبه می شود

برای تعیین چگونگی شکل گیری شیرابه،گنجایش زمینه مدفن پسماندبا مقدار آبی که موجود است،مقایسه می شود.اگر گنجایش زمینه کمتر از مقدار آب موجود باشد،آنوقت شیرابه شکل خواهد گرفت.بطور کلی،دریافت شده است که کمیت شیرابه یک عملکرد مستقیم از مقدار آب خارجی است که وارد مدفن پسماندمی شود.در واقع،اگر یک مدفن پسماندبدرستی ساخته شود،می تواند به شکل قابل توجهی کاهش یابد.وقتی آب پسماند لجن کارخانجات به پسماند جامد اضافه می شود تا مقدار متان تولید شده را افزایش دهد،شیرابه که تسهیلات را کنترل می کند،ناپدید می شود.در مدفن های پسماندکه عمل شیرابه ممکن است نیاز باشد،مهم ترین رویکرد انتقال شیرابه به فاضلاب شهری و فاضلاب کارخانجات است

3-1 عوامل مؤثر بر کیفیت شیرابه:

عوامل مختلفی بر کیفیت شیرابه تأثیر دارند بطور کلی کیفیت شیرابه از همان نوع پسماند ممکن است در مدفن های پسماندو در ناحیه های آب و هوایی مختلف،تفاوت داشته باشد،همچنین کارهای عملیاتی و قابل بهره برداری بر روی مدفنهای پسماندبر کیفیت شیرابه تأثیر دارد.بخش های زیر در مورد دلایل اولی اینکه چرا چنین تغییرات و تفاوتهایی وجود دارد،بحث می کند

1-3-1 ترکیب پسماند:

تنوع و گوناگونی در ترکیبات پسماندشاید بیشترین مقدار را در پسماندهای شهری و کمترین مقدار را در پسماندهای صنعتی داشته باشد.بدلیل این تغییر و گوناگونی در ترکیب پسماندها کیفیت شیرابه شهری بسیار متفاوت است (GarLand and Mosher,1975;Lu et al.,1985) بطور کلی،گوناگونی کیفیت در پسماند بیشتر از پسماند غیر قابل گندیدن است

2-3-1 زمان سپری شده: کیفیت شیرابه با گذر زمان تغییر می کند.بطور کلی کیفیت شیرابه تولید شده در سال اول ضعیفتر از سالهای بعدی است.کیفیت شیرابه پس از چند سال به اوج خود می رسد و سپس بتدریج کاهش می یابد.شکل 4-1 ارتباط کیفیت را با زمان نشان  می دهد.(Ham,1980;Ham and Anderson,1974;Pohland,1975)برای مدفن پسماند کنونی تغییر کیفیت شیرابه بی درد سر نیست،گرچه نواحی متفاوت بالا و پایین را می توان مشاهده کرد.اگر تغییر کیفیت با زمان ایجاد شده باشد،تمام مواد آلوده کننده در یک زمان به نقطه اوج نمی رسد و زمان در برابر تغییر غلظت رسم شده برای تمام آلوده کننده ها در همان زمین از نظر شکل یکسان و شبیه هم نیست

تنوع ایده‌آل کیفیت شیرابه با زمان

3-3-1 دمای محیط: دمای محیط در مدفن پسماندبر کیفیت شیرابه تأثیر دارد،زیرا بر رشد باکتریابی و واکنش های شیمیایی تأثیر می گذارد.هیچ گزارشی در باره یخ زدگی تمام مدفنهای پسماندسردسیری در زمستان وجود ندارد،گرچه تکه هایی از توده های یخ زده ممکن است در این زمینها پیدا شود.بررسیهای زیادی در مورد دمای شیرابه مدفن های پسماندانجام شده

(Chian and Dewalle;1977:Fungaroliand steiner,1979:wign,1979: Leckietal,1979)

ولی هیچ گزارشی در مورد ارتباط  دمای محیط با کیفیت شیرابه وجود ندارد

4-3-1 رطوبت موجود:

آب نقش مهمی در تجزیه زیست محیطی و خارج شدن مواد شیمیایی از پسماند دارد.کیفیت شیرابه ایجاد شده از پسماند در معرض رطوبت محیط با کیفیت شیرابه در مناطق دارای آب و هوای خشک متفاوت است

5-3-1 اکسیژن موجود:تأثیر اکسیژن موجود در محیط برای پسماند قابل گندیدن بسیار زیاد است.مواد شیمیایی خارج شده بدلیل تجزیه هوازی بطور چشگیری با مواد خارج شده بدلیل تجزیه بی هوازی متفاوت است.شرایط بی هوازی در مدفن پسماندبدلیل پوشیده شدن دائمی پسماند تازه بوجود می آید.ذخیره اکسیژن پس از پوشیده شدن پسماند شروع به تمام شدن می کند.شرایط بی هوازی عمدتاً در بسترهای ضخیم تر پسماندبوجود می آید

4-1 ارزیابی کیفیت شیرابه:ارزیابی و بر آورد کیفیت شیرابه مشکل است و بیشتر در مورد پسماند قابل گندیدن است.مطالعات آزمایشگاهی و منطقه ای در مورد پسماند شهری انجام شده است.باید ذکر کرد که کیفیت شیرابه پیش بینی شده توسط تست های آزمایشگاهی ممکن است بطور گسترده ای با شیرابه واقعی بدست آمده از مدفنهای پسماندشهری متفاوت باشد.ابتدا باید بفهمیم چرا ارزیابی کیفیت شیرابه برای برنامه ریزی و طراحی مدفن پسماندمهم است.چهار دلیل اساسی و مهم برای ارزیابی کیفیت شیرابه در مراحل اولیه وجود دارد

1)تعیین اینکه آیا پسماندها پر خطر هستند

2)انتخاب یک طرح ریزی مدفن پسماند،

3)طراحی یا دسترسی به کارخانه مناسب تصفیه شیرابه،

4)ایجاد لیستی از مواد شیمیایی برای کنترل آبهای زیرزمینی

برای برآورد کیفیت شیرابه پسماند،باید تستهای آزمایشگاهی انجام داد و داده ها را با(کیفیت شیرابه بدست آمده از مدفن پسماند مقایسه کرد.اگر داده های منطقه ای برای نوع خاصی از پسماند در دسترس نباشد،مشکلاتی پیش می آید.در چنین مواردی بهتر است یک روش قدیمی هنگام طراحی یا اجرای تست های آزمایشگاهی شیرابه پسماند بکار گیریم.سه روش برای ارزیابی کیفیت شیرابه در دسترس است

1)تست آزمایشگاهی،

2)مطالعه و بررسی منطقه با استفاده از Lysimeter 3)طراحی پیش گویانه

تست آزمایشگاهی در مورد پسماندهای زیستی تجزیه پذیر قابل اجرا نمی باشد زیرا باکتریها نقش مهمی دارند

1-4-1 تست های آزمایشگاهی: چندین روش آزمایشگاهی وجود دارد :تست آب جدا شده و نفوذ کرده،تستهای استاندارد شیرابه،روش TCLP ، روش SPLP و روش استخراج چندگانه یا MEP

تست شستن و جدا کردن مواد معدنی بسته به ویژگیهای فیزیکی،شیمیایی و بیولوژیکی پسماند و محیطی که در آنها قرار دارند،انجام می شود.شرایط فیزیکی پسماند را باید هنگام انتخاب یک روش آماری مورد بررسی قرار داد.ویژگیهای شیرابه پسماندهای صنعتی منهدم شده با دیگر پسماندهای صنعتی و شهری ممکن است توسط پسماندهای دیگر تحت تأثیر قرار گیرد.یک تست مناسب در مورد شیرابه را باید پس از مشاوره با آژانس نظارت کننده انتخاب کرد

1-1-4-1 تست نفوذ آب(ASTM) : برای پیش بینی کیفیت شیرابه آزمایشگاهی استفاده می شود.داده های این تست ممکن است در بر دارنده کیفیت شاخص منطقه ای نباشد.در این روش معمولاً 70 گرم از پسماند با 1400mL آب در یک کانتینر 2 لیتری مخلوط می شود و به مدت 18 ساعت در دمای  هم زده می شود.کار هم زدن با استفاده از یک موتور و چرخش محوری 29rpm انجام می شود.این عصاره با استفاده از یک روش استاندارد برای بدست آوردن جزء خاصی تجزیه می شود.میزان و نسبت جامد مایع و rpm موتور ممکن است به طرز چشمگیری بر کیفیت شیرابه تأثیر گذارد.این روش در استفاده از پسماند سفت شده،همگن و انعطاف ناپذیر و ارگانیک مناسب نمی باشد

2-1-4-1 تست استاندارد نفوذ یا تراوش:این تست (Hametal.,1979) شامل دو سری مخلوط جایگزین است.انتظار می رود روشR ماکزیمم مقدار آلوده کننده های انتشار یافته را نشان می دهد.روش C ماکزیمم غلظت احتمالی آلوده کننده ها در شیرابه را نشان می دهد.در هر دو تست هم آب مقطر و هم شیرابه مصنوعی را می توان بعنوان محیط نفوذ و تراوش استفاده کرد.شیرابه مصنوعی حاوی مخلوط پیچیده ای از مواد شیمیایی ارگانیک و غیر ارگانیک است که یک شیرابه به پسماند جامد شهری را ایجاد می کند.این شیرابه باید در محیط تست بی هوازی  استفاده شود.این نفوذ شبیه به روش ASTM است.بنابراین روش به هم زدن و نسبت جامد به مایع استفاده می شود.در روش C پسماند جدید طی زمان تست اضافه می شود تا سطح مواد آلوده کننده در عصاره افزایش یابد.اخیراً این تست به شکل گسترده استفاده نمی شود

3-1-4-1 تست TCLP : این تست توسط USEPA انجام شد.جدول 1-1 چهل ماده شیمیایی را که بتوان در تست TCLP استفاده کرد،همچنین سطح غلظت سمی بودن آنها را عنوان کرده است.در تست TCLP از دو محیط نشت استفاده می شود:اسیداستیک 0/5N و بافر استات با 5=PH انتخاب محیط به این بستگی دارد که آیا پسماندها بر اساس آلکالین بالا طبقه بندی شده اند یا نه.اسید استیک 0/5N برای پسماند با آلکالین بالا استفاده می شود و بافر استات  برای تمام انواع پسماندهای دیگر توصیه می شود.مقایسه تست سمی بودن EP با تست TCLP در جدول 1-1 ارائه شده است.سطح غلظت سمی بودن برای تست های سمیت EP بصورت دلخواه انتخاب می شود در حالیکه سطح غلظت سمی بودن برای تست TCLP بر اساس داده های سم شناسی و نمونه های آب زیر زمینی است.دستگاهی با عنوان هواکش ZHE استفاده می شود تا ترکیبات فرّار منتشر شده در زمان تست را گیراندازد.(شکل5-1)

دستگاه حفاری zero-headspace

4-1-4-1 روش بارندگی مصنوعی شیرابه: مایع استخراج شده در این روش به زور در وضعیت خاص خود قبولانده شده و قابلیت نفوذ و تراوش سیانید و مواد فرار باید مشخص شود.سه نوع مایع در زیر این روش استفاده می شوند

1)مایع یک: مخلوط %60/40wt اسیدهای نیتریک وسولفوریک با مصرف آب مخلوط می شود تا PH به 0/5 4/2برسد این مایع استفاده می شود تا قابلیت شسته شدن و نفوذ پسماند دور ریخته شده در ناحیه شرقی رود می سی سی پی در ایالات متحده را تعیین کند

2)مایع دو:ترکیب این مایع همانند مایع یک است بجز اینکه PH تا حدود0/05   5/00تنظیم شده است.این مایع استفاده می شود تا قابلیت شسته شدن و نفوذ پسماند در بخش غربی رود می سی سی پی را تعیین کند

  مقاله غزوات پیامبر اسلام word دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله غزوات پیامبر اسلام word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله غزوات پیامبر اسلام word

1- نبرد بدر
2- نبرد اُحُد
اسلام در مصاف با یهود
3- خیبر
4- یهودیان فدک
طوایف و قبایلی که برای جنگ با پیامبر برخاستند
صلح نامه قریش
منابع

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله غزوات پیامبر اسلام word

شیعه در پیشگاه قرآن و اهل بیت ترجمه قسمتی از پانزدهم بحارالانوار (ترجمه علی تهرانی)
الهیات و معارف اسلامى، آیت الله جعفر سبحانى
البرهان فى تفسیر القرآن، بحرانى، دارالکتب العلمیه، قم
سیرى در سیره نبوى، شهید مطهرى، صدرا، چاپ سوم، 1366
صحیفه نور، وزارت ارشاد اسلامى
روزنامه جمهورى اسلامى

نبرد بدر

شکوه قدرت‏ روزى به پیامبر خبر رسید که یکى از کاروانهاى تجارى قریش از آن‏حدود عبور مى‏کند. پیامبر به قصد حمله به کاروان و تصرف آن از شهربیرون آمد. از طرفى خبر حرکت پیامبر به کاروانیان رسید و آنان نیز به‏طریقى این خبر را به مکّه رساندند و مکّیان را هشدار دادند که اموالشان‏در معرض خطر قرار گرفته است. مکّیان هم که از دادن جان براى حفظ اموالشان دریغ نداشتند چون این خبر را شنیدند، شتابان به سوى مدینه‏حرکت کردند

ریاست این کاروان با ابوسفیان بود. وى از راه اصلى خارج شد و به‏بیراهه زد و از کناره‏هاى ساحل دریاى سرخ به دور از چشم پیامبر و یاران‏مسلحش به حرکت خود ادامه داد و بدین وسیله از حمله مسلمانان به‏کاروان رهایى یافت

کفار قریش با آنکه از نجات کاروان تجارى خود آگاه شدند، همچنان‏به سوى مدینه حرکت مى‏کردند و به خود اجازه نمى‏دادند پیش از سرکوب‏مسلمانان وشکستن ابهّت آنان، به مکّه بازگردند. پیامبر به قصد تصرف کاروان قریش به سوى مکّه حرکت مى‏کردوقریش به قصد سرکوب مسلمانان به طرف مدینه مى‏آمد. درهمین حال‏این دو سپاه در سر چاهى موسوم به “بدر” با یکدیگر روبه‏رو شدند. پیامبر خود را براى جنگ به معناى واقعى، آماده نکرده بود، ولى قصدداشت بر اموال تجارى قریش دست یابد. امّا با این وجود، وى بازگشت‏به مدینه را شکست تلقى مى‏کرد؛ وبراى آنکه مبادا کفّار، با این کار طمع‏نابودى مسلمانان را درسر بپرورانند، به خود اجازه عقب‏نشینى‏وبازگشت نداد. این نخستین میدانى بود که مسلمانان در تاریخ جدید خود، در آن‏دست وپنجه نرم مى‏کردند. این جنگ در سال دوّم هجرى روى داد. شمار نیروى کفار از مرز 950 تن مى‏گذشت درحالى که تعداد مسلمانان‏تنها به 313 تن مى‏رسید. با همه این احوال، مسلمانان با پیروزى تمام‏این نبرد را به پایان رساندند وخسارتهاى فراوانى به دشمن وارد آوردندوبا عنایت خداوند آنها را تار و مار کردند

تاکتیک جنگ در جزیرهالعرب بدین‏گونه بود که نخست دو نفر درمیدانى که هر دو گروه متخاصم نظاره‏گر آن بودند، به نبرد مى‏پرداختند

زمانى که پهلوانان کشته مى‏شدند، یک فرد یا یک جبهه به جبهه دشمن‏هجوم مى‏برد واین‏کار تا آنجا دنبال مى‏شد که‏یکى‏از دو گروه تارومار شود. با این حال پیامبر در جنگ بدر شیوه جدیدى را به اجرا گذارد. وى مثلثهاى جنگى را ترتیب داد که در نوع خود بى‏نضیر بودند. آن‏حضرت دستور داد صفوف مسلمانان به شکل مثلثى بزرگ آرایش‏یابد به شرطى که پشت هر فرد به طرف داخل مثلث، یعنى به طرف دیگرافراد مثلث، وصورت او رو به خارج مثلث یعنى به طرف کفار باشد

خداوند نیز با سپاهیانى از ملائکه، که آنان را براى یارى پیامبرفرستاده بود، آن‏حضرت را یارى داد. سپاه کفار پس از آن که پهلوانانشان به دست نیرومند حضرت على علیه السلام‏از پاى درآمدند، راه گریز در پیش گرفتند و فرار را بر قرار ترجیح دادند. سرانجام این جنگ با هفتاد کشته از سپاه کفار، که اکثر آنان از سران‏ودلاوران بودند، و چهارده شهید از سپاه اسلام، هشت شهید از انصاروشش شهید از مهاجران، پایان یافت(11). توطئه نافرجام‏ این نبرد خونین، باب جنگهاى دیگر را به روى پیامبر که خود بادلیرى ونیرومندى و استقامت آنها را رهبرى مى‏کرد گشود. درحالى که‏این جنگ قریش را درپى انتقام و خونخواهى از کشته‏هایش‏برمى‏انگیخت، مسلمانان را به یارى خداوند مطمئن مى‏کرد و به آنان نیرومى‏بخشید، تا در برابر هر هجومى، از هر نوع که باشد، پایدارى‏واستقامت ورزند

  تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان word دارای 34 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان word

چکیده  
مقدمه  
ضرورت تعریف سلامت  
تعریف سلامت  
نقد و بررسی  
دیدگاه‌ها‌ی مربوط به سلامتی و بیماری  
الگوهای عمده در تعریف سلامت  
تعریف‌های «سلامت روان»  
عوامل مؤثر بر سلامت روان  
الگوهای عمده سلامت روان  
نقد الگوی زیستی ـ پزشکی  
نقد الگوی سیستمی  
نقد الگوی چند‌ بعدی  
نقد الگوی ارتقا  
لزوم توجه جدّی به الگوهای معناگرای سلامت روان  
نتیجه‌گیری  
منابع  

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی جایگاه «معنویت» در الگوهای عمده سلامت روان word

اصفهانی، محمدمهدی و دیگران، آئین تندرستی، تهران، تندیس، 1383

باباپورخیرالدین، جلیل و همکاران، «بررسی رابطه بین شیوه‌های حل مسئله و سلامت روانشناختی دانشجویان»، روانشناسی، ش 25، سال هفتم، ش، بهار 1382، ص16 ـ 3

تبرائی، رامین، و همکاران، «بررسی سهم تأثیر جهت گیری مذهبی بر سلامت روان در مقایسه با عوامل جمعیت شناختی»، روان شناسی و دین، سال اول، شمار سوم، پاییز 1378، ص 37 ـ 62

حبی، محمدباقر، «سلامت روانی در چشم اندازی گسترده‌تر»، حوزه و دانشگاه، سال دهم، ش 41، زمستان 1383 ص 106ـ122

خدایاری فرد، محمد و همکاران، «گستر پژوهش‌های روانشناختی در حوز دین»، اندیشه و رفتار، سال ششم، ش 4، بهار 1380

رفیعی‌نیا، پروین و همکاران، «رابط سبک‌های ابراز هیجان با سلامت عمومی در دانشجویان»، روانشناسی، ش 37، سال دهم، ش 1، بهار 1385، ص 84 ـ 105

سارافینو، ادوراد. پ.، روان‌شناسی سلامت، ترجمه گروهی از ترجمه الهه میرزایی، تهران، رشد، 1384

شولتز، دوان. پی، و سیدنی الن شولتز، تاریخ روان شناسی نوین، ترجمه علی‌اکبر سیف و همکاران، تهران، دوران، 1378

شولتز، دوان. پی، و سیدنی اِلِن شولتز، ترجمه یحیی سیدمحمدی، نظریه‌های شخصیت، تهران، ویرایش، 1387

شولتس، دوآن، روان‌شناسی کمال: الگوهای شخصیت سالم، ترجمه گیتی خوشدل، تهران، پیکان، 1388

شهیدی، شهریار و همکار، اصول و مبانی بهداشت روانی، تهران، سمت، 1381

قمری‌گیوی، حسین، «معنویت، هویت و بهداشت روانی در گستر زندگی»، روان شناسی و دین، سال اول، ش 4، زمستان 1387، ص45 ـ 71

کرتیس، آنتونی جیمز، روان‌شناسی سلامت، ترجمه علی فتحی‌آشتیانی و همکاران، تهران، مؤسسه انتشارات بعثت، 1382

کوهن، تامس. اس،ساختار انقلاب‌های علمی جهان، ترجمه: احمد آرام، تهران، سروش، 1369

گردی، فلور، و همکاران، «رابط سلامت روانی با تفکرات غیرمنطقی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی»، پژوهش‌های روانشناختی، ش 16، زمستان1383، ص61 ـ 45

میلانی‌فر، بهروز، بهداشت روانی، تهران، قومس، 1376

میلر، ای. جرالدین، ترجمه علیرضا شیخ شعاعی و رامین تبرائی، تلفیق دین و روان شناسی در درمان، مسایل و توصیه‌ها، پژوهش و حوزه، سال هفتم، ش 1، بهار 1385، ص 169 ـ 184

وولف، دیوید. ام، روانشناسی دین، ترجمه محمد دهقانی، تهران، رشد، 1386

Culliford, Larry, Healing from within spirituality and mental health.Advances in Psychiatric Treatment.8, 2002, pp 249-

Gartner, J., Larson, D. B., & Allen, G. D, Religious commitment and mental health: a review of empirical literature. Journal of Psychology and Theology, 1991, 19, 6-

Hackney, C. H., & Sanders, G. S, Religiosity and mental health: A metaـanalysis of recent studies. Journal for the Scientific Study of Religion, 2003, 42,43-

Hills, P., Francis, L. J, et al. Primary Personality trait correlates religious practice and orientation. Personality and Individual Differences, 2004, 36, 61-

Nelson, M.James,. Psychology, Religion, and Spirituality, New York: Springer,

Maltby, J. Religious orientation and Eysenk’s personality dimensions. Personality and Individual Differences, 26, 1999, p.105-

Paloutzian, F. Raymond. & Park, L. Crystal, Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality, New York: The Guilford Press,

Payne, I. R., et al, Review of religion and mental health: Prevention and the enhancement of psychological functioning. Prevention in Human Services, 9, 1991, 11-

Saroglou, V, Religion and the five factors of personality: a meteaـanalytic review. Personality and Individual Differences, 32, 2002, 15-

Sheridan, Ch. L. & Radmacker, S. A, Health Psychology, Challenging the Biomedical Model, New York: Wiley, 1992, p.1-

Timothy, W. Smith, “Religion and Spirituality in the Science and Practice of Health Psychology: Openness, Skepticism, and the Agnosticism of Methodology” in Plante, Thomas G. and Allen, C. Sherman (eds.), Faith and Health: Psychological Perspectives. New York and London: The Guilford Press, 2001, pp. 355-

Wills, Margaret, Connection, action and hope, an invitation to reclaim the spiritual in health care. Journal of Religious Health. 8, 18, 2007, p.423-

چکیده

این نوشتار با روش تحلیلی، به نقد و بررسی سه الگوی پیشین «سلامت» پرداخته است که با بروز بحران در حوز سلامت دچار چالش شده‌اند. پدیدآیی بحران‌ها، نشانگر زمان مناسب برای روی آوردن به الگوهای پیشرفته‌تر «سلامت» است. الگوهای نظری «سلامت روان» که همواره تابعی از الگوهای نظری سلامت بوده‌اند نیز در تبیین واقعیت‌های مرتبط ناکافی هستند. بنابراین، جریان علمی روان‌شناسی نیز با بی‌توجهی به ابعاد روحانی و معنوی در الگوهای پیشین سلامت روان، نتوانسته است برای توصیف، تبیین و انحلال بحران‌های سلامت روان کافی باشد. در نتیجه، تأسیس الگویی با توجه به ابعاد معنوی ضروری است. البته پرهیز از التقاطی‌نگری و به‌کارگیری سازه‌های ناهمگون و ناسازگار با ابعاد روحی و معنوی و در نهایت توجه به تفاوت ماهوی مفاهیم «روان»، « نفس» و «روح» نیز ضروری است

کلیدواژه‌ها: الگوهای سلامت، الگوهای سلامت روان، معنویت، الگوی زیستی ـ روانی ـ اجتماعی

مقدمه

مفهوم سلامت، و واژه‌ها‌ی هم‌تراز آن، همچون واژه سلامتی، از مفاهیمی‌اند که همواره انسان بدان توجه کرده و برای دستیابی به آن ‌کوشیده است. «سلامتی کیفیتی از زندگی است که تعریف آن مشکل، و اندازه‌گیری واقعی آن تقریباً غیرممکن است» ؛ اما به هر حال، مطالعه درباره «سلامت»، ابعاد آن وعوامل پیش‌بینی‌کننده و ارتقا‌دهنده آن، به دلیل اهمیت فراوان، همواره مورد توجه پزشکان، فیلسوفان، و روان‌شناسان بوده است

در مسیر تحقق این هدف، با گذر از دوره‌ها‌ی مختلف تاریخ علم پزشکی که در هر کدام از آنها شاهد حاکمیت افکار و روش‌ها‌ی گوناگون درباره بیماری و درمان هستیم، تحول سریع و جهش‌های بزرگ در علوم پزشکی در قرن بیستم به ارتقای سلامت و تدوین نظام‌ها‌ی بهداشتی و درمانی پیشرفته‌منجر شده است. در نتیجه، امروزه با منسوخ شدن عقاید دخالت نیروهای شیطانی یا خدایان در پدیدآیی بیماری‌ها، گذر از بیماری‌ها‌ی واگیردار در قرن‌های هفدهم تا نوزدهم، کشف عوامل عفونی، کشف واکسن و آنتی‌بیوتیک‌ها ـ مانند پنی سیلین در سال 1947 ـ در قرن نوزدهم، و افزایش اقدام‌های پیشگیرانه، الگوهای پیشین «بیماری» تا حدود زیادی از بین رفته‌اند که این مسئله به کاهش مرگ‌ومیر، و همزمان افزایش امید زندگی منجر شده است. با وجود این، روشن است که در نتیجه افزایش طول عمر، بیماری‌هایی با الگوی جدید جای آنها را گرفته، و علل اصلی ناخوشی و عوامل بیماری‌ها بسیار متفاوت شده باشد

با در نظر گرفتن آنچه بیان شد و با توجه به تغییر الگوهای بیماری، می‌توان دریافت که الگوهای فرضی درباره سلامت نیز دستخوش تغییر شده باشند و ضرورتاً الگوهای جدیدتر جایگزین الگوهای پیشین شوند؛ تنها در این صورت است که نظریه‌های سلامت توسط گزینه‌های جدید، با کارآمدی و کفایت بیشتری خواهند توانست وضعیت موجود را تبیین،‌و راه‌حل مناسبی را برای آن ارائه کنند

فلاسفه علم مکرّر ثابت کرده‌اند که همیشه بیش از یک ساختمان نظریه‌ای می‌تواند بر روی یک مجموعه معین از داده‌ها قرار بگیرد. تاریخ علم نشان داده است که مخصوصاً در نخستین مراحل رشد یک نمونه جدید، حتی اختراع کردن چنین گزینه‌ها (آلترناتیوها) چندان دشوار نیست. در علم ـ همچون در کارخانه ـ عوض کردن افزارها کاری فوق‌العاده است و به زمانی اختصاص دارد که نیازی برای آن پیدا شود. اهمیت بحران‌ها در آن است که نشانه‌ای برای آن فراهم می‌آورند که وقت عوض کردن افزارها فرا رسیده است

در این میان، یکی از عمده‌ترین ملاحظات و بازنگری‌ها درباره نظریه‌های مربوط به سلامت و سلامت روان، حول محور «معنویت» و لزوم گنجاندن آن در تعریف‌ها و الگوهای سلامت روان بوده است

ضرورت تعریف سلامت

«تندرستی» و «روان‌درستی» همواره مورد توجه دانشمندان در دو حیطه پزشکی و روان‌شناسی بوده است. به نظر می‌رسد از وحدت مفاهیم تندرستی و روان درستی، مفهوم مهم‌تری، به نام «سلامت عمومی» به وجود می‌آید

پیش از بازشناسی مفهوم «سلامت روان»، لازم است مفهوم «سلامت» را به طور دقیق تعریف، و بازشناسی کنیم؛ زیرا تا مفهوم و مؤلفه‌های سلامت تعیین نشوند، رابطه، جایگاه و نقش سلامت روان به مثابه یکی از اجزای سلامت تعیین نمی‌‌شود؛ همچنین رابطه آن با سایر اجزا و مؤلفه‌های سلامت نیز نامشخص خواهد بود

استون (1979) یادآور می‌گردد که ما تا زمانی که نتوانیم بر سر معنا و چگونگی اندازه‌گیری سلامت به یک توافق دست یابیم، نخواهیم توانست به مسائلی پاسخ دهیم که مرتبط با این است که چگونه می‌توان آن را حفظ کرده، توسعه داده و بهبود بخشیم»

تعریف سلامت

در ابتدا یادآوری این نکته ضروری و مناسب است که «سلامت عمومی»، مفهومی متناظر با «سلامت کلّی» است و نباید آن را با مفهوم «سلامت بدنی» یکسان دانست

متخصصان، تعریف‌های متعددی از این مفهوم ارائه داده‌اند؛ هرچند تقریباً همه آنها موضوع مشترکی دارند و آن «مسئولیت در قبال خود و انتخاب سبک زندگی سالم» است. برای مثال، سلامتی از دیدگاه سازمان بهداشت جهانی عبارت است از: «حالت بهزیستی کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و نه فقط فقدان بیماری یا ناتوانی»

در تعریف دیگر، دان سلامتی را یک روش کنش‌وری وحدت‌یافته‌ای می‌داند که هدفش به حداکثر رساندن توان فرد است. به نظر وی، سلامتی مستلزم این است که فرد طیف تعادل و مسیر هدف‌مند را با محیط، یعنی جایی که کنش‌وری خود را در آن آشکار می‌سازد، نگه دارد

برداشت‌های متفاوتی درباره تعریف سلامت از دید سازمان جهانی بهداشت وجود دارد؛ اما نمی‌توان این تعریف از سلامتی را با تعریف سلامت روان مشتبه کرد

در سال (1946) سازمان جهانی بهداشت، سلامت را به “حالت صحت کامل جسمانی، روانی و اجتماعی و ; نه صرفاً فقدان بیماری یا عارضه تعربف کرد”. تعریف این سازمان مشابه روان‌شناسان انسان‌گرایی مانند مزلو (1971) است

نقد و بررسی

«از نظر داونی و همکارانش(1996)، این تعریف، جنبه‌ها‌ی مثبت و منفی دارد. به اعتقاد آنها، در قسمت اول این تعریف، سلامت در عبارت مثبت بیان شده (یعنی حضور یک کیفیت مثبت: خوب بودن). در قسمت دوم تعریف، سلامت از دیدگاه منفی در نظر گرفته شده، چرا که کلمات «فقدان بیماری» یا «ناتوانی» را به کار برده است (کلماتی که معنای منفی به همراه دارند). این تعریف با در نظر گرفتن هر دو جنبه، این مطلب را القا می‌کند که سلامت واقعی هم شامل پیشگیری از بیمار شدن (مانند ناخوشی، آسیب و بیماری) است و هم ارتقای سلامت مثبت را دربرمی‌گیرد، که از مورد اخیر تا حدود زیادی غفلت شده است»

این تعریف نگاهی حداقلی به سلامت روان دارد و سلامت انسان را صرفاً محدود و منوط به سه بعد جسمانی، روانی و اجتماعی می‌کند؛ در حالی که سایر عوامل نیز در سلامت روان مؤثر هستند

بن‌یارد (1996)، تعریف سازمان بهداشت جهانی را به این دلیل مورد انتقاد قرار داده است که به دست آوردن حالت خوب بودن کامل، از نظر جسمی ـ روانی و اجتماعی در دنیای واقعی، بسیار مشکل است. در ضمن این تعریف، عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که می‌توانند به این وضعیت کمککنند را نادیده می‌گیرد. در ادامه این‌طور القا می‌کند افرادی که کامل نیستند، سالم هم نیستند!

دیدگاه‌ها‌ی مربوط به سلامتی و بیماری

الف) دیدگاه دومقوله‌ای

«در دیدگاه دو مقوله‌ای، فرد یا بیمار و یا سالم تلقّی می‌شود. همان‌طور که یک خانم یا باردار است یا باردار نیست، یک شخص هم یا مریض است یا مریض نیست. بدین ترتیب، به ما هم یکی از این دو عنوان را می‌دهند: ما یا بیمار هستیم یا سالم»

برخی بر این باورند که این تفکر بیشتر ناشی از یک عادت روزمره درباره تمام مسائل است. این مفهوم به طور گسترده‌ای نقد شده است؛ زیرا این دیدگاه توجهی به گستره نقاط بین بیماری و سلامت ندارد

«ظاهراً بین روان‌شناسان سلامتی، اجماعی بر سر اینکه سلامتی صرفاً فقدان بیماری نیست وجود دارد». همچنین باید توجه داشت «شخصی که صرفاً یک بیماری خفیف دارد، به هیچ وجه شبیه فردی که بیماری‌های جدّی گوناگونی دارد نیست». از سوی دیگر، گاه ممکن است فرد در معرض یک خطر قرار داشته باشد (مانند فردی که برای مدت متمادی در معرض آلودگی و مسمومیت توسط ذرات سرب معلق در هوا و ;. قرار داشته است)؛ این دیدگاه، همچنان اصرار تا او را در طبقه و مقوله افراد سالم جای ‌دهد؛ با این حال، به خوبی مشخص است که او بسیار متفاوت با کسی است که در سلامت کامل و پایدار به سر می‌برد

ب) دیدگاه پیوستاری

«در دیدگاه پیوستاری، موقعیت هر یک از افراد انسان به‌گونه‌ای ترسیم می‌گردد که در یک طرف این پیوستار حالتی ترسیم می‌شود که شخص به شدّت در معرض خطر مرگ زودرس است و در طرف دیگر این پیوستار، بهترین حالت سلامتی قرار دارد که شخص در آن حالت کاملاً در برابر بیماری مقاوم است». بر اساس این دیدگاه، سلامتی و بیماری را باید مقوله‌ای نسبی دانست که افراد بسته به جایگاه‌شان، همزمان درجه‌ای از سلامتی و ناخوشی را تجربه می‌کنند

الگوهای عمده در تعریف سلامت

  مقاله تحولات آموزش پزشکی معاصر word دارای 26 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تحولات آموزش پزشکی معاصر word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه مقاله تحولات آموزش پزشکی معاصر word

پیشگفتار    
مقدمه    
طب در دانشگاه جندی شاپور    
پزشکی در دوران اموی    
عباسیان و تحولات علم طب    
تاثیرآل بویه در تحولات علم طب    
نتیجه گیری    
منابع    

بخشی از منابع و مراجع پروژه مقاله تحولات آموزش پزشکی معاصر word

1-  به عنوان مثال توجه فرمایید به اظهار نظر آقای علی اکبر ولایتی در کتاب فرهنگ و تمدن اسلامی ،ص 44 که چند قرن تاریخ پزشکی تنها در8 سطر بیان شده است

2-   برتولد اشپولر ،تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی ص،

3-  عبدالحسین زرین کوب ، تاریخ ایران بعد از اسلام ، ص

4-   سیریل الگود ،تاریخ پزشکی ایران ، ص

5-   کریستین سن ، ایران در زمان ساسانیان ، ص

6-   سیریل الگود ، تاریخ پزشکی ایران ، ص

7-   همان ، ص

پیشگفتار

حدود 150 سال پیش وضعیت بهداشت در کشور ایران بسیار نامناسب بود. بیماری‌های واگیر مانند طاعون، وبا و آبله، جان بسیاری از مردم را می‌گرفت. برای مثال، در سال 1225ش/ 1846م  وبا در تهران بیش از دوازده هزار نفر (حدود یک چهارم جمعیت پایتخت) را نابود کرد. با همه‌گیری هر بیماری واگیر، مردم از شهرها می‌گریختند و با این کارشان آن بیماری را گسترش می‌دادند

گشایش آموزشگاه عالی دارالفنون در دهم دی‌ماه 1230ش/ 1268ق/1851م سرآغاز بهبود وضعیت بهداشت ایران بود. در آن‌جا پزشکی نوین آموزش داده می‌شد و نخستین شورای بهداشت در همان‌جا بنیان نهاده شد. برخی از دانش‌آموختگان دارالفنون برای ادامه‌ی تحصیل به اروپا فرستاده شدند. بازگشت آن‌ها و دیگر ایرانیانی که پزشکی نوین را آموخته بودند، نویدبخش نوسازی بهداشتی ایران بود

یکی از مردان بزرگی که نقش چشمگیری در بهبود بهداشت ایران داشت، دکتر امیراعلم (1255-1340ش) بود. او بیشتر دوران تحصیل خود را در کشورهای دیگر گذراند. با وجود این، میهن‌دوستی کم‌نظیرش او را به ایران بازگرداند. او بیش از 55 سال برای بهبود وضعیت بهداشت مردم ایران کوشید. او در پایه‌گذاری بهداشت نوین در ایران نقشی چشمگیر داشت

امیراعلم در ساخت بیمارستان و درمانگاه از پیشگامان بود. او برای بهبود قرنطینه‌های مرزی و انجام واکسیناسیون بسیار کوشید. او در تصویب قانون‌های بهداشتی مانند قانون آبله‌کوبی اجباری نقشی بنیادی داشت. امیراعلم این کارهای بزرگ را در دوره‌ای انجام داد که ایران از درآمدهای نفتی بهره‌مند نبود و ارزش سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی بهداشت برای دولت‌مردان روشن نبود

کتاب امیراعلم: بهداشت نوین در ایران پژوهش و نگارش حسن سالاری است که انتشارات محراب قلم آن را در 32 صفحه به صورت رنگی منتشر کرده است. ویرایش علمی این اثر را یونس کرامتی انجام داده است. تصویرهای این کتاب از سازمان‌های مختلف و با رعایت «کپی رایت» فراهم شده و صفحه‌آرایی آن در موسسه فرهنگی و انتشاراتی طراحان ایماژ انجام شده است

سیر تحولات علم پزشکی 

اغلب محققانی که در زمینه تاریخ تمدن و فرهنگ اسلامی پژوهش نموده اند ، هنگامیکه وارد مقوله علم طب به عنوان یکی از شاخصه های تمدن می شوند ، پس از بیان تعدادی از احادیث بزرگان دین در خصوص اهمیت بهداشت و درمان ، یک گام بلند به طول چند قرن برداشته و مستقیما به دوران اوج افتخارات علمی و پزشکی که بزرگانی چون مسکویه ، رازی ، ابن سینا و; موجد آن بوده اند ، وارد می شوند و دلایل افت و خیز علم طب را در این دوران طولانی نادیده می گیرند

هدف من در این نوشتار کوتاه ، روشن کردن سیر تحولات علم پزشکی و بیان دلایل فراز و نشیب های متعدد  آن ، از دوران تاسیس دانشگاه و بیمارستان جندی شاپور، تا زمان اوج شکوفایی آن در دوران طلایی نامبرده در بالا می باشد

واژه های کلیدی

جندی شاپور ، سیریل الگود ، عباسیان و بیمارستان عضدی

مقدمه

هرگاه که مطلبی در خصوص روند شکل گیری تمدن اسلامی مطالعه می کردم ، به دلیل علاقه شخصی نظرم به بخش علوم و فرهنگ بخصوص علم پزشکی جلب می گشت . ولی غالبا آنچه که با آن مواجه می شدم این بود که نویسنده ابتدا به ذکر احادیث و دستورات بهداشتی که از زمان پیامبر اکرم(ص) ذکر شده پرداخته و سپس وارد شرح و تفسیر دورانی می شود که امروزه آنرا با نام نهضت ترجمه می شناسیم. آنگاه چند قرن جلوتر آمده و به ذکر احوال پزشکان نامی چون رازی و بوعلی سینا می پردازد . این الگوی ثابتی است که تقریبا در اکثر منابع فرهنگ و تمدن اسلامی با آن مواجه هستیم .(1)

در خلال این مطالعات اکثرا این سوال مطرح میگردد که

-       دلایل این وقفه ها و یا تاریکی ها در سیر تکوین علوم ، بخصوص علوم پزشکی چیست؟

-     آیا دستورات بهداشتی اسلام صرفا جنبه الهی داشته و متصل به منابع وحی و آسمانی بوده یا حداقل قسمتی از آنها از تمدنهای دیگر اقتباس گشته است؟

-        منحنی و سیری که علم پزشکی در طول این چهار قرن طی کرده چگونه بوده است؟

-    چرا در برخی از ادوار در منابع حتی نام یک پزشک را هم نمی توان یافت ولی در دوره های دیگری با نوعی فوران علمی بخصوص در زمینه پزشکی مواجه هستیم؟

-    چرا نهضت ترجمه با آنهمه ابعاد وسیعش به ناگهان در زمینه علم طب فروکش کرده و اقدامات بزرگی آنگونه که شایسته این دوران طلایی می باشد انجام نپذیرفت؟

-    چه شد که مجددا زمینه ها و فرصت هایی فراهم گشت که از درون آن پزشکان عالی مقام و نامداری چون رازی ، مسکویه و بوعلی سینا ظاهر گشت؟

هنگامیکه تصمیم به انجام این تحقیق گرفتم ، تحت تاثیر قالبهای که از قبل در ذهن من شکل گرفته بود به اشتباه محدوده زمانی تحقیق را از ورود اعراب مسلمان به ایران تا قرن 4 هجری در نظر گرفتم. این اشتباه ناشی از قضاوتی بود که غالبا از طرف مورخین در خصوص تاریخ ایران می شود. نظر اکثر محققین بر این است که کشور ما دوره های متفاوتی دارد که هر دوره واجد خصوصیات منحصر به فردی بوده و آنرا از دیگر دوره ها متمایز می کند. این نظر به حدی عمومیت دارد که حتی مورخ بزرگی چون اشپولر را هم تحت تاثیر قرار داده و اینگونه اظهار نظر می کند

«یکی از مشخصات تاریخ ایران تقسیم بندی روشن و محسوس آن به دوره های مجزا و بزرگی است که هریک از آنها به سهولت از دیگری متمایز می شود و کیفیت خاص خود را آشکار می سازد حتی در هزاره های اول نیز هریک از دوره های تاریخی به نوبه خود بر اثر یک سقوط ملی به پایان رسیده و یا آغاز گردیده است »(2)