به نام کردگار هستی
گزارش کارآموزی که از نظرتان می گذرد حاصل تلاش ماههای اخیر بنده در انواع ساختمانهایی بوده که از نزدیک با نحوه اجراء آنها آشنا شدم.
امید است بازتابش تلاش و کوشش تمام دستهایی باشد که برای اعتلا و پیشرفت ایران عزیز در زمینه عمران و آبادی شب و روز نمی شناسند و از طرفی به نوبه خود آرزو دارم بتوانم با تمام دل و جان به خاک و ملت ایران زمین خدمت کنم و برای آن تلاش خواهم کرد.
همانطوریکه تارخ دانان و تاریخ نویسان غربی خود اذعان نموده اند اولیت سازندگان سرپناه و به عبارتی ساختمان در گیتی ایرانیان بوده اند و به همین علت شرایط جغرافیایی منطقه نمی توانستند در غارها زندگی کنند و به همین خاطر دیوارهایی را به ارتفاع قدشان و یت کمی بلندتر می ساختنند و بعد تنه درختان را صاف کرده و روی دیوارها می انداختند که ما امروزه به آن نان تیر داده این و روی تیرها را با پوشال گیاهان منطقه می پوشاندند و در واقع ایزولاسیون می کردند و این سازه که ما در اصطلاح امروزی ساختمان بنایی به آنم داده ایم مربوط به حداقل شش الی هفت سال پیش است که دریاچه مرکزی ایران واقع در دشت کویر  و دشت لوت در اثر گسل به وجود آمده و آتشفشان دماوند خشک نشده بود و شهر سیلک (کاشان) به عنوان پایتخت ایران به حساب می آمد که ملکه مادر (ماما) بعنوان پادشاه ایران که نزد ایرانیان (ایران بانو) خوانده می شد در آن زندگی می کرد که با هوش ترین زن ایرانی بود و با قایقی که گوزنها آن را می کشیدند سراسر دریاچه کمرکزی را می گشت و به شهرهای ایران در شمال و جنوب و شرق و غرب سرکشی می کرد و همین هوش آنان بود که موجب پیشرفت در ساخت خانه و بعدها در دوران هخامنشی در شهرسازی گردید.
در دوران هخامنشیان ایرانیان پی ستونها را از پائین به هم وصل می کردند و در واقع فونداسیون نواری اجرات می کردند و ستونها در بالای ساختمان به هم متصل می کردند یا شاه تیرها را اجرا می کردند و بدین ترتیب یک ساختمان اسکلت سنگی‌، چوبی می ساختند تا در مقابل زلزله مقاوم باشد و به همین خاطر است که اندیشمندان تاریخ دنیا ایرانیان را اولین مهندسان ساختمان و راهسازی می دانند.
متأسفانه امروزه شاهددهستیم که بیشتر ساختمانها در مناطق فقیرنشین با همان اصول اولیه ساخته می شود که در تاریخ ثبت شده است بخاطر اینکه در عمران نقش اساسی را اقتصاد تعیین می کند که این عامل موجب سرپیچی مسئولین از قوانین و ضوابط ساختمانی می شود که بتایستی موجب توجه جدی قرار گیرد زیرا اکثر ساختمانهایی که ساخته می شوند دوام لازم را ندارند و بیشتر اصول مهندسی در آنها اجرا نگردیده است. عامل دیگر بی اطلاعی مهندسانی است که همه چیز را در دانشگاه به طور تئوریک آموخته اند و تا خود را به کار عملی وفق بدهند مدت زیادی طول می کشد که در این مدت صدمات شدیدی را بر پیکر ساختمان سازی و شهرسازی وارد می کنند.
در پایان از استاد ارجمند جناب آقای مهندس بخشتی که همواره سعی در ارتقاء آگاهی دانشجویان دارند، کمال تشکر و قدردانی می نمایم.

فهرست

عنوان  
فصل اول: آشنایی کای با مکان کارآموزی   
فصل دوم: ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته عملی کارآموز   
فصل سوم: آزمون آمخته ها و نتایج و پیشنهادات   
-مقایسه اجرایی ساختمان ها بنایی، فلزی، بتنی   
1-ساختمان بنایی   
1-1-پی کنی   
1-2: نحوه اجرای آرماتوربندی فونداسیون   
1-3: انواع قالب بندی کلاف تحتانی   
1-4: بتن ریزی فنداسیون   
1-5: کلاف قائم و افقی   
1-6: ستون گذاری   
1-7: تیرریزی   
1-8: بادبند افقی   
1-9: اجرای پله فلزی   
1-10:    
2-ساختمانهای اسکلت فولادی   
2-1: پی کنی و پی ریزی   
2-1: فونداسیون فنودیاتک   
2-3: نصب بیس پلیتها    
2-4: فونداسیون نواری   
2-5: فونداسیون منفرد   
2-6: فونداسیون گسترده   
2-7: پی گسترده از دال یکپارچه   
2-8: پس گسترده محفظه ای   
2-98: نصب ستونها   
2-10: انواع بادبند   
2-11: اجرای پله   
2-12-: اجرای سقف ساختمان اسکلت فلزی   
-طاق ضربی   
-تیرچه بلوک   
-سقف دال بتنی پیش ساخته   
-سقف دال بتنی در جا    
3-ساختمان اسکلت بتن آرمه:   
3-1: پی و اجرای آن   
3-2: اجرای ستونهای بتنی   
3-3: اجرای تیر و سقف   
3-4: اجرای سقف تیرچه بلوک   
3-5: انواع شمعها   

فصل اول:
آشنایی کلی با مکان کارآموزی
 
فصل دوم:
ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته عملی کارآموز
 
-کارهای انجام شده در محیط کارگاه
در روزهای نخستین حضور در کارگاه با محیط کارگاه و مقررات آن تا حدی آشنا شدم، سپس نقشه های اجرائی را دیدم و با درست خواندن آنها آشنا شدم.
نقشه های اجرایی یکی از مهمترین کارهای لخش کارگاه می باشد، زیرا همه چیز از قبیل متره، قالب بندی و غیره، همه از روی نقشه های اجرائی کنترل می شوند. در روزهای بعد متره کردن ستونها و تیرها و دیوارهای برشی را تا حدی یاد گرفتم و همچنین برآورد کردن میزان میاگردها و قالبها و بتن را انجام دادن.
چون تیپ های مختلف ستون و تیر در هر طبقه وجود دارد و در هر طبقه ابعاد ستون ها نغییر می کند، بنابراین متره کردن را باید با دقت انجام داد و برای هرکدام جداگانه نوع، ابعاد و تعداد میلگردها را درآورد و کوچکترین اشتباه می تواند تمام محاسبات را برهم زند.
همچنین با کزارش نویسی و نوشتن صورت وضعیت کارها و فعالیتهای انجام شده در محیط کارگاه رابط شرکت با محیط کارگاه بودم و از نزدیک نحوه اجراء و ساخت اسکلت فلزی را شاهد بوده و با جزئیات آن آشنا شدوم.
و با توجه به گستردگی دامنه رشته عمران در کارهای اجرایی و جهت اجراء سازه ها این رشته را رشته هایی نظیر برق، مکانیک، صنایع، ماشین آلات و غیره در ارتباط تنگاتنگی قرار دارد که در محیط کارگاه با افرادی با تخصصهای گوناگون روبرو شدم و مابقی موارد که در ادامه گزارش آورده شده اند.
 
فصل سوم:
آزمون آموخته ها و نتایج و پیشنهادات
 
مقایسه اجرایی ساختمانهای بنایی، فلزی، بتنی
ساختمانهای رایجی که ما امروزه اجرا می کنیم برای مصارف مختلف از سه نوع بنایی، اسکات فولادی و اسکات بتنی استفاده می شود که نوع بنایی خود شامل دو نوع سازه به شرح ذیل می باشد:
الف-ساختمان بنایی نیمه اسکلت فلزی
ب-ساختمان بنایی نیمه اسکلت بتنی
ساختمان بنایی بعلت اقتصادی بودن و راحنی احرا در ساختمانهای مسکونی 1 الی 2 طبقه با استقبال زیادی روبروشت و ساختمانهای اسکلت بتنی و فولادی با توجه به شرایط برای آپارتمان سازی و ساختمانهای اداری و دولتی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند.
1-ساختمان بنایی
از میان ساختمانهای بنایی که در بالا اشاره شد قسمتهای مختلف یک نوع ساختمان بنایی نیمه اسکلت فولادی با کاربری مسکونی را تشریح می کنیم.
قسمتهای مختلف ساختمان بنایی:
-پی
-کلافها
-دیوارها
-ستونها
-سقف
مراحل اجرا:
پی کنی:
عرض و ارتفاع پی با توجه به بارهای وارده (مجموع بارهای مرده، بارهای زنده و بار باد) و مقاومت خاک منطقه و عرض دیوارهایی که روی آن اجرا خواهند شد محاسبه شده و بعد پلان فونداسیون با توجه به پلان تیپ بندی و محل قرارگیری ستونها طراحی و آکس بندی میگردد و از روی پلان فونداسیون توسط ریسمان آکسها را مشخص و بعد با گچ عرض پی کنی که باید پی کنی شود مشخص می شود که در عمل می گویند رنگ ساختمان ریخته شد بعد پی کنی با دست یا به صورت مکانیکی با بیل مکانیکی انجام می گیرد که این مرله برای تمام انواع ساختمان ها چه اسکلت فولادی و چه اسکلت بتنی و بنایی مشترک است.
مقاومت خاک مناطق مختلف شهری در دفاتر فنی فعال، شهرداری، سازمان مسکن و شهرسازی و استانداری موجود می باشد. برای ساختمانهای بنایی مقاومت خاک را می توان با بازدید از محل نیز تخمین زد، به شرح زیر:
-خاک دستی فاقد مقاومت لازم بریا پی سازی است که باید برداشته شود.
-خاک شن و ماسه ای (خاک دج) دارای مقاومت خوب در حدود 
-خاک رس خشک دارای مقاومت نسبتاً خوب در حدود 
-خاک رس مرطوب فاقد مقاومت لازم است.
هم چنین از روش آزمایش در محل توسط کیسه های سیمان نیز می توان مقاومت نهایی و بعد مقاومت مجاز را محاسبه کرد.
بعد از پی کنی با توجه به اتینکه کف ساختمان (از پی چه ارتفاعی دارد چندین حالت برای اجرای کرسی چینی و فونداسیون وجود دارد اگر اختلاف ارتفاع کف ساختمکان و کف پی به اندازه پی باشد فونداسیون کار کرسی چینی را نیز انجام خواهد و می توان بعد از اجرای بتن ریزی و مگر فونداسیون، به کف رسید که این حداقل ارتفاع پی و کف ساختمان است.
در غیر این صورت به دو روش می توان به کف ساختمان رسید و بعد عملیات بلوکاژ را انجام داد.
الف-ابتدا کرسی چینی را با سنگ لاشه انجام داده و بعد فونداسیون نواری یا منفرد را اجرا بعد کرسی چینی را روی آن انجام می دهیم که بهترین حالت زیرا کف ساختمان از پایین ترین نقطه به قسمتهای بالاتر ساختمان متصل می شود ولی در روش قبلی فشار را تحمل می کند و مقاومت فونداسیون بتنی که آرماتوربندی شده است را ندارد.
نحوه احرای آرماتوربندی فونداسیون
با توجه به پلان فونداسیون و دیتیلهای آن تعداد میل گردهای طولی و تقویتی و همچنین شماره آنها و میل گردهای خاموت و شماره و فواصل آنها از هم در پلان فونداسیون محاسبه و آوده شده است که توسط آن به تعدادی که در نقشه داده شده میل گردهایی طولی روی خرک یا زمین قرار گرفته وبه طول لازم برش داده می شوند و توسط خاموتها میل گردهای پایینی طولی و بالایی به هم وصل می گردند و همچنین آرماتورهای مش بندی هم بطول های لازم برش داده شده و به صورت شبکه بندی روی هم قرار گرفته و توسط سیم آرماتور بندی بسته شده و در محل زیر ستونها قرار می گیرند بعد از اینکه آرماتور بندی قسمتی از کلاف پایینی آماده شد آن را در محل قرارداده و قالب بندی را انجام می دهند.
انواع قالب بندی کلاف تحتانی
-قالب آجری:
که بهترین حالات قالب بندی است زیرا بعد از بتن ریزی دوباره می توان از آجرها استفاده کرد و همچنین شکل پذیری بالای آن قابلیت عمده ای برای قالب آجری به حساب می آید بدین ترتیب که به عرض مورد نظر همچنین ارتفاع درنظر گرفته شده برای فونداسیون یک دیوار آجری معمولاً با 10 یا 20 سانتیمتری اجرا یم کنند و قسمتهای داخلی آن را با پلاستیک می پوشاند تا آب بتن توسط آجرها جذب نشده و هم اینکه آجرها بعداً راحتتر از بتن جدا شوند ولی برای کلافهای قائم و فوقانی از قالب آجری نمی توان استفاده کرد.
-قالب تخته ای:
که بیشتر برای کلافهای قائم و فوقانی مورد استفاده قرار می گیرد و برای کلافهای تحتانی هم اگر مقرون به صرفه باشد و همچنین قالب تخته ای موجود باشد می توان استفاده کرد و تخته ها قبل از قالب بندی روغن کاری می شوند تا هم آب بتن توسط تخته ها جذب نشود و هم قالب ها راحت تر از بتن جدا شوند که همان کار پلاستیک در قالب آجری را انجام می دهد.
-قالب فلزی:
از قالب فلزی هم می توان برای کلاف تحتانی استفاده کرد ولی برای پروژه های کوچک مقرون به صرفه نیست این قالب ها هم قبل از بسته شدن روغن کاری میشوند ولی در اینجا جذب آب دیگر مد نظر نیست.
-حالتی هم وجود دارد که خاک منطقه به عنوان قالب عمل میکند. در این موارد پی را به عرض و عمق مورد نظر حفر کرده بعد دیواره های پی را با پلاستیک می پوشانند و زمین خود نقش قالب را ایفا می کند و نیازی بت قالب نیست و عایق بندی به علت این است که آب بتن جذب نشده و نسبت آب به سیمان بتن تغییر نکند.
در محل اتصال کلاف های قائم به تحتانی میلگردهای انتظار قرار داده می شوند تا بعد از بتن ریزی آرماتورهای آن به این آرماتورهای انتظار بسته شوند.
بتن ریزی فونداسیون:
در ساختمانهای کوچک بتن ریزی توسط دست و بدون ویبراتور و بتونیر انجام می گیرد و طرح اختلاط بتن در اینجا نقشی ندارد و کارگران به صورت تخمینی میزان شن و ماسه و سمیان و حتی عامل موثر بتن یعنی آب را تعیین و بتن را تهیه و آماده می کنند و بتن ریزی به صورت تکه تکه انجام می گیرد و در بعضی موارد، بتن قسمتی از کلاف ریخته شده و بعد از چند ورز فاصله قسمتهای دیگر اجرا می شود که یک عیب بزرگ برای قسمت مهمی از یک ساختمان به شمار می رود. در ساختمان های با اهمیت های بیشار شاهد طرح اختلاط بتن تخمینی و بتونیر هستیم بدین صورت که میزان شن و متسه برای یک کیسه محاسبه شده و آن را به وزنی که یک بیل معمولی می تواند از شن سیا ماسه برداشته تقسیم می کنند و تعداد بیلهایی که از شن و ماسه باید در مخزن بتونیر برای یک کیسه سیمان ریخته شود مشخص می شود و میزان آب را هم به وزن یک سطل تقسیم کرده و تعداد سطل های آب برای یک کیسه سیمان 50 کیبوگرمی به دست می آید به طور مثال: 35 بیا شن، 40 بیل ماسه، 1 کیسه سیمان و دوسطل آب نمونه ای از طرح اختلات بتنی برای یک ساختمان با اهمیت که از لحاظ کار بری یک ساختمان مسکونی آپارتمانی بود می توان نام برد.
کلاف قائم و افقی
بعد از اتمام فونداسیون دیواره های کناری که در ساختمان بنایی معمولاً باربر هستند اجرا می شود و محل کلافهای قائم را خالی می گذارند و خود دیوارها هم به عنوان قالب عمل می کنند و بعد آرماتوربندی کلاف قائم را انجام داده و در محل مورد نظر قرار می دهند اینجا نیز نوع قالب معمولاً تخته ای است.
ستون گذاری
در محل ستون ها کهخ مش بندی در فونداسیون اجرا می شود بیس پبیت هایی را توسط بولت به فونداسیون اتصال داده و بعد از اتمام بتن ریزی دوباره صفحه ها را باز کرده و زیر آن ملات نرمه (بتن گروت) ریخته و دوباره در جای خود قرار داده و پیچ ها را می بندند که این عمل را مونتاژ یا هواگیری می نامند بعد ستون ها را روی بیس پلیت ها اتصال میدهند.
تیرریزی
بعد از ستون گذاری شاهتیرها اجرا می شوند و تیرهای فرعی روی شاهتیرها و دیوار باربر قرار می گیرند که بدلیل مشکل بودن اجرای آن انجام نمی شود، در غیر این صورت باید از پلیت های کوچک برای اتصال تیرها به کلاف فوقانی استفاده کرد که این هم در عمل به خاطر اقتصادی نبودن و مشکلات عدیده با استقبال روبرو نشده است و عیبی دیگر بر معایب کارهای اجرایی افزوده است.
بادبند افقی:
در سقفهای طاق ضربی برای مقابله نیروی افقی از بادبند افقی استفاده می شود که به صورت ضربدری و برای مساحت کوچک تر یا مساوی 25 متر مربع اجرا می شود که معمولاً باید توسط پیچ و مهره اجرا می شود ولی در عمل یک میل گرد در عرض تیرها می اندازند و به تیرها و به تیر اتصال می دهند تا تیرها هنگام اجرای طاق ضربدری تکان نخورند.
اجرای پله فلزی
با توجه به دتایلهای پله فلزی که در دانشگاه تدریس می شود زیر تیرهای پله فلزی هم مانند یک ستون باید بیس پلیت قرار داده شود و ماننمد ستون به آن اتصال داده شود و در عمل کف ساختمان را اجرا می کنند تا به کف پله برسند و بعد زیر آن را صاف و شمشیری های پله را به یک تیر کوچک به هم وصل کرده روی آن قرار می دهند. که از لحاظ فنی غیر قابل قبول است.
اجرای طاق ضربی:
بین دو تیر فرعی با قوس 3 سانتیمتر ولی در عمل بعلت کمتر شدن حجم گچ خاک روی آن کمتر از 3 سانتیمتر هم اجرا می گردد. بدین ترتیب که چند دهنه را توسط چوب بست آمده بکار کرده و ملات گچ خاک را به صورت تخمینی و توسط کارگران و بنایان با تجربه ساخته می شود که هرچه خاک آن بیشتر باید دیتر گیرش خواهد داشت و علت استفاده از خاک هم پایین آوردش گیرش اولیه گچ است. گچ و خاک خشک را روی یک میزان مشخص آب که داخل استانبول ریخته شده بطوری می ریزند که روی سطح آب پخش شود تا تمام ذرات آن با آب تماس داشته باشند، سپس ملات گچ و خاک را روی سطح مورد نظر اولیه که یا پروفیل آهن است که تیرهای فرعی به آن وصل شده اند، یا دیوار آجری مالیده و آجرها را به یک ضریه مشخص که نه چندان شدید و آرام باشد روی ملات گچ و خاک می زنند و به همین خاطر است که با آن نام طاق ضربی داده اند. بعد از اجرای دیواره هیا کناری و ستون گذاری و تیرریزی و اجرای سقف نوبت به دیوارهای داخلی با تیغه ها می رسد که با توجه به پلان معماری داخل ساختمان تیغه بندی می شود که عرض آنها معمولاً 10 سانتی متر است.
عرض انواع دیوارها در ساختمان بنایی
عرض دیوار باربر کناری و میانی در ساختمان بنایی بطور معمول 35 سانتی متر است و با توجه به اصل لاغری تا 5/3 متر ارتفاع می توان از این نوع دیوار استفاده کرد.
عرض دیوارهای داخلی تیغه های مشترک 20 سانتی متر و بقیه 5 سا 10 سانتی متر هستند.
2-ساختمان اسکلت فولادی
پیشرفتی که انسان داشت از تیرهای چدتی به جای تیرهای چوبی بود. تا اواسط قرن نوزدهم اکثر کارخانجات و انبارها با این شیوه احداث می شدند و از این زمان به بعد بود که آهن ورزیده به عنوان مصالح تیرسازی شروع به گرفتن جای چئن کرد. این تغییر در نتیجه شکست تیرهای چدنی به وجود آمد. به دنبال اختراع ((بسمر)) در سال 1856 و ((زیمنس)) و ((مارتین)) در سال 1865 در فرآیند تبدیل آهن به فولاد، فواد نرم به عنوان مصالح ساختمانی شروع به رقابت با آهن ورزیده و چئن کرد. در ضمن اولین قاب فولادی در سال 1883 برای ساختمان ((بیمه خانه)) در شهر شیکاگو بر پا شد.
در ساختمان اسکلت فولادی تمام اعضای باربر (فشاری)، ستونها و تیرها از پروفیل آهن طراحی و اجرا می شود.
قسمتهای مختلف ساختمان اسکلت فلزی
-پی و فونداسیون
-ستون
-تیر
-تیرهای فرعی (تیرچه)
-پله
-بادبند
-سقف
مراحل اجرا
پی کنی و پی ریزی:
شرایط پی کنی و پی ریزی همانند ساختمان بنایی است با این تفاوت که در ساختمان اسکلتی دیگر کلاف بندی نداریم و پی نواری زیر دیوار باربر دیگر اجرا نمی شود و تمام اعضای باربر کناری و داخلی را ستونهای فلزی تشکیل می دهند.
در اینجا نیز با توجه به مقاومت خاک و بارهای وارده می توان از انواع پی استفاده کرد که به شرح زیر آمده است:
انواع فونداسیون برای ساختمان اسکلتی
1-فنداسیون منفرد یا تک
2-فونداسیون نواری
3-فونداسیون رادیه (گسترده)